In NEMO Science Museum in Amsterdam zijn de Amsterdam Science & Innovation Awards 2025 uitgereikt. Readler: een revolutie in logopedie voor kinderen krijgt de Award in de categorie Maatschappij, LightUp: een camera op pilformaat voor de vroege detectie van slokdarmkanker ontvangt de prijs in de categorie Gezondheid, en in de categorie Milieu en Klimaat won BOR-LYTE: Milieuvriendelijke boraatelektrolyten. De winnaars krijgen ieder € 10.000 om hun idee verder te ontwikkelen en naar de markt te brengen.

De innovatieprijzen zijn een initiatief van de Innovation Exchange Amsterdam (IXA). De Awards zijn een bekroning voor vernieuwende ideeën van jonge wetenschappers. Ze zijn allemaal verbonden aan de Amsterdamse universiteiten en kennisinstellingen. Na een korte live pitch van de negen finalisten oordeelde de jury of die ideeën innovatief genoeg zijn, de samenleving daadwerkelijk kunnen verbeteren en commercieel te ontwikkelen zijn.

“Ik ben ongelofelijk trots op de breedte van de innovatieve ideeën en de passie waarmee wetenschappers aan hun product werken”, zei juryvoorzitter İlknur Dönmez, directeur Economische Zaken en Cultuur bij de gemeente Amsterdam, bij de uitreiking. “De drie winnaars onderscheiden zich doordat zij niet alleen zoeken naar de economische waarde, maar ook kijken naar toegevoegde waarde voor de gemeenschap.”

Categorie Maatschappij:

Quint Wiersma, Francisco Blasques (Vrije Universiteit Amsterdam): Readler: een revolutie in logopedie voor kinderen: een innovatieve, op AI gebaseerde digitale assistent

Ongeveer 80 procent van de logopediepraktijken kampt met een wachtlijst. Soms is de wachttijd ruim een jaar. Readler is een digitale assistent die kinderen feedback op maat geeft over hun spraak en uitspraak. De AI-gedreven tool is geen vervanging, maar een aanvulling op de docent, spraaktherapeut of ouder en biedt gedetailleerde begeleiding om kinderen te helpen hun spraak te verbeteren.

Categorie Gezondheid:

Anouk Post, Tyla Danskin, Johannes de Boer (Vrije Universiteit Amsterdam): LightUp: een camera op pilformaat voor de vroege detectie van slokdarmkanker

Vroege opsporing van slokdarmkanker is van levensbelang. Mensen met een verhoogd risico ondergaan nu een endoscopie. Deze procedure mist een kwart van de vroege tumoren, is belastend voor patiënten én arbeidsintensief. Een geavanceerde camera ter grootte van een pil, combineert foto’s met een techniek die kankercellen laat oplichten. Een simpele en patiëntvriendelijke procedure die 27 procent meer kankergevallen in een vroeg stadium ontdekt.

Categorie Milieu en Klimaat:

Florenz Buß, Valentin Geiger, Bas de Jong, Chris Slootweg (Universiteit van Amsterdam): BOR-LYTE: Mileuvriendelijke boraatelektrolyten

BOR-LYTE maakt milieuvriendelijke batterijen voor energieopslag met behulp van boraat, een natuurlijk mineraal, en restmaterialen uit andere industrieën. De technologie gaat uit van milieuvriendelijke boraat-elektrolyten voor natrium-ionbatterijen, op basis van boorerts en industrieel boorafval. Dit vermindert de milieu-impact en afhankelijkheid van schaarse materialen, en is een veiliger en duurzamer alternatief voor lithium-gebaseerde systemen. Het doel is om betaalbare, betrouwbare energieopslag voor hernieuwbare energiebronnen te creëren.

Impact Awards voor Erik Sistermans, Joyeeta Gupta, Tessa Roseboom en Jaap Seidell

Bij de bijeenkomst in NEMO zijn ook vier Impact Awards uitgereikt aan vooraanstaande wetenschappers voor hun jarenlange, betekenisvolle bijdrage aan de maatschappij.

Gezondheid: Erik Sistermans (Amsterdam UMC) krijgt de Impact Award voor het doorontwikkelen en toepassen van de NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test). De NIPT -bloedtest biedt zwangere vrouwen een betrouwbaarder en veiliger alternatief voor het vroegtijdig opsporen van chromosomale afwijkingen bij de foetus.

Samenleving: Tessa Roseboom (Amsterdam UMC) doet langdurig onderzoek naar de gevolgen van de Hongerwinter van 1944-1945. Ze toont aan dat (het gebrek aan) voeding van de moeder tijdens de zwangerschap gevolgen heeft voor de fysieke en mentale gezondheid van haar kinderen en kleinkinderen. Daarom pleit zij voor het investeren in een goede start van elk mensenleven.

Milieu en Klimaat: Joyeeta Gupta (Universiteit van Amsterdam) richt zich met haar onderzoek op klimaatrechtvaardigheid, milieubeheer en duurzame ontwikkeling. Gupta’s missie is om consumenten en producenten bewust te maken van hun uitstoot en hun verantwoordelijkheid ten opzichte van anderen die daar wereldwijd last van hebben.

De speciale Impact Award in het kader van ‘Amsterdam 750 jaar’ is er voor gezondheidswetenschapper Jaap Seidell (Vrije Universiteit Amsterdam). Hij zette twintig jaar geleden de opleiding Gezondheidswetenschappen op aan de VU. Zijn onderzoek richtte zich op het gebied van voeding, gezondheid en preventie en zorg voor obesitas en diabetes type 2 in Nederland. Met als rode draad een gezondere omgeving voor de jeugd.