Nieuw platform 'Nebula' gelanceerd door VU voor veilig gebruik van AI in onderzoek en innovatie
Radu Apșan, Wetenschappelijk software-ontwikkelaar voor Nebula
Met Nebula kunnen onderzoekers op een veilige manier werken met geavanceerde taalmodellen (LLMs), zonder afhankelijk te zijn van commerciële aanbieders die hun eigen belangen hebben bij deze platforms. Nebula is vooral waardevol voor interdisciplinair onderzoek en projecten buiten de universiteit. Het platform biedt controle over data, wetenschappelijke standaarden en onderzoeksintegriteit. Want wie anders kan deze waarden écht waarborgen?
Achter data gaan echte mensen schuil
Stel je voor: een belangrijk onderzoeksproject op het snijvlak van criminologie en rechtspraak vereist analyse van een database met gegevens van echte gevangenen. Die gegevens zijn enorm privé. In zo’n geval is het gebruik van een commercieel AI-platform simpelweg geen optie, want controle over de data is cruciaal. Tegelijkertijd mogen onderzoekers in deze nieuwe AI–wereld geen kansen mislopen.
Belangrijke knelpunten: commerciële belangen en gesloten modellen
De meeste AI-modellen worden gehost door grote techbedrijven buiten Europa. Daarmee komt de controle over data, privacy en ethiek in handen van deze bedrijven, in plaats van bij de gebruikers. Of het nu gaat om GPT, Claude of Gemini: het zijn allemaal gesloten, niet-transparante systemen. En dat is relevant: als de werking van een model niet inzichtelijk is, kunnen fundamentele wetenschappelijke principes zoals reproduceerbaarheid niet worden gegarandeerd.
Tegen deze achtergrond is Nebula ontwikkeld door het Network Institute van de VU, als antwoord op de groeiende behoefte onder onderzoekers.
Een primeur in Nederland—en waarschijnlijk in de EU
In tegenstelling tot gesloten commerciële systemen is Nebula volledig open en lokaal gehost. Dit garandeert volledige controle over data, naleving van EU-regelgeving en wetenschappelijke reproduceerbaarheid. Met meer dan 1.500 open AI-modellen beschikbaar—waarvan er al zes actief zijn, waaronder Deepseek, LLaMA en Qwen—laat Nebula de kracht van open-source AI zien.
Generatieve AI speelt inmiddels een centrale rol in veel wetenschappelijke disciplines. Nebula stelt VU-onderzoekers in staat om hiermee op een volledig reproduceerbare, eerlijke en ethische manier te werken.
